Czy masz poczucie, że wyrażasz się lepiej niż przeciętnie? Czy uważasz, że gotujesz lepiej niż ktokolwiek z Twoich znajomych?Czy wiesz więcej o medycynie niż Twój lekarz rodzinny? Czy uważasz, że prowadzisz samochód lepiej niż ktokolwiek, z kim kiedykolwiek jechałeś? Być może jesteś pod wpływem efektu Dunninga-Krugera.
Efekt Dunninga-Krugera
Dziś nauka wyjaśnia, dlaczego wszyscy mamy tendencję do bycia „uczonymi” w każdej dziedzinie, a mianowicie, że wszyscy możemy być ofiarami efektu Dunninga-Krugera. Efekt ten to skłonność, jaką mamy do przeceniania swoich możliwości i predyspozycji. Jest to uprzedzenie, które prowadzi nas do założenia, że jesteśmy bardziej zdolni lub wiemy więcej niż w rzeczywistości.
Badania Dunninga-Krugera
Justin Kruger i David Dunning to dwaj badacze z Cornell University, którzy nadali nazwę temu efektowi i którzy opracowali serię badań mających na celu sprawdzenie, dlaczego niewiedza generuje większe zaufanie niż wiedza.
W tym celu badali rzeczywiste i postrzegane kompetencje grupy studentów w takich obszarach jak gramatyka, logiczne rozumowanie i humor. W pierwszej części badania studenci byli pytani o to, jak kompetentni byliby w każdej z tych umiejętności, a następnie otrzymali test sprawdzający, na ile faktycznie byli kompetentni.
Analizując wyniki, Kruger i Dunning stwierdzili, że im bardziej niekompetentny był badany, tym mniej zdawał sobie z tego sprawę i tym bardziej był pozytywnie uprzedzony w swojej ocenie. Z drugiej strony, osoby badane, które były bardziej kompetentne, miały tendencję do niedoceniania swoich możliwości i niedoceniania własnych kompetencji.
Inne wnioski z ich badania, to:
Najmniej kompetentni ludzie mają największe trudności z rozpoznaniem własnej niekompetencji.
Najbardziej niekompetentni ludzie mają największe trudności z rozpoznaniem kompetencji u innych.
Osoby niekompetentne, jeśli zostaną przeszkolone, potrafią rozpoznać i zaakceptować swoją niekompetencję.
Dlaczego ludzie myślą, że wiedzą więcej niż w rzeczywistości?
Jednym z wyjaśnień jest to, że nie możemy zdać sobie sprawy z naszej niekompetencji bez posiadania minimalnej wiedzy o tej kompetencji. Na przykład nie mogę wiedzieć, czy mam dobry poziom pisanego angielskiego, jeśli nie znam reguł gramatycznych rządzących tym językiem.
Z drugiej strony, nieznajomość czegoś nie oznacza, że nasz umysł nie wyrobił sobie na ten temat uprzedzonego poglądu opartego na z góry przyjętych ideach, wiedzy z innych dziedzin i „mądrości potocznej”. Prowadzi to często do problemów np. w rodzinie, dlatego pomocny może okazać się ten artykuł – czy rodzic jest w stanie zrozumieć nastolatka?
