Sen stanowi najważniejszy element regeneracji i odpoczynku człowieka. Za krótki albo przerywany sen to pośrednie skutki innych chorób.
Skrajnym przypadkiem problemów z zasypianiem jest bezsenność. Naukowcy nieustannie badają sen i zaburzenia z nim związane.
Z czego wynika bezsenność?
Bezsenność to długotrwałe zaburzenie snu, w którym osoba dotknięta chorobą nie może zasnąć, nie przesypia całej nocy lub budzi się po kilku godzinach i nie może ponownie zasnąć. Każdemu może zdarzyć się jedna albo kilka nieprzespanych nocy. Stres, przykrość zawodowa, inne problemy osobiste, a z drugiej strony oczekiwanie na coś radosnego czy ważne wydarzenie mogą utrudniać zasypianie. Przeziębienie czy wysypka też mogą sprawić, że źle śpimy. Jednak jeśli stan ten utrzymuje się przez kilka tygodni, należy mówić o bezsenności.
Wśród najważniejszych przyczyn bezsenności wymienia się nałogi, nieprawidłowe otoczenie do spania, leki, zaburzenia np. układu oddechowego, zespół chronicznego zmęczenia, depresję i inne czynniki o charakterze psychicznym (np. syndrom wypalenia czy mania). Nie jest to katalog zamknięty, ale są to bardzo częste powody kłopotów ze snem. Duże znaczenie mają też czynniki genetyczne. Istnieje nawet specjalny gen, który może wpływać na skłonność do bezsenności. Dlatego za problemy ze snem można też winić czynniki genetyczne. Skrajnym przypadkiem dziedziczenia bezsenności jest śmiertelna bezsenność rodzinna.
Mimo że wykryto ją tylko u ok. 35 rodzin na całym świecie, to wystarczy, że jeden rodzic jest nosicielem mutacji, wtedy dziecko z 50% prawdopodobieństwem w wyniku długotrwałej bezsenności umrze. Objawy choroby mogą jednak wystąpić wiele lat później.
Tutaj dowiesz się dlaczego sen jest tak ważny dla zdrowego stylu życia.
Jak poradzić sobie z bezsennością?
Sposób na wyjście z bezsenności zależy od jej powodów. Jeśli wynika to z chorób fizycznych (np. kłopotów z oddawaniem moczu, oddychaniem), to jedynym działającym sposobem jest ograniczanie skutków tych chorób, które utrudniają zaśnięcie, albo uleczenie.
Jeżeli bezsenność wynika z psychiki, to należy zazwyczaj zaciągnąć porad lekarskich. W wielu przypadkach mogą zostać przypisane leki ułatwiające zasypianie. W ostatnich latach jednak priorytet stanowią procedury psychologiczne i psychoterapeutyczne, które leczą zarówno objawy bezsenności, jak i leżące u ich podstaw przyczyny.
Pozbycie się samotności jest też możliwe samodzielnie za pomocą kilku środków higieny snu. Ważne może być stosowanie technik relaksacyjnych (np. joga). Łatwiejsze zasypianie można osiągnąć przez wyłączanie wszystkich urządzeń audiowizualnych przed snem. W przypadku niektórych zaburzeń snu (np. jet lag) sugerowaną formą leczenia jest terapia światłem.
